Δυσλιπιδαιμίες & Καρδιαγγειακή Νόσος

Η καρδιαγγειακή νόσος (CVD) αποτελεί τη νούμερο 1 αιτία θανάτου παγκοσμίως, σύμφωνα με την American Heart Association (AHA) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO). Κάθε χρόνο, περισσότερα από 18 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας σχετιζόμενων νοσημάτων (έμφραγμα, αγγειακό εγκεφαλικό, καρδιακή ανεπάρκεια).

Κεντρικό ρόλο σε αυτή τη νοσηρότητα παίζει η δυσλιπιδαιμία – δηλαδή, η ανισορροπία λιπιδίων στο αίμα όπως:

  • Αυξημένη LDL ("κακή" χοληστερόλη)
  • Μειωμένη HDL ("καλή" χοληστερόλη)
  • Αυξημένα τριγλυκερίδια
  • Αυξημένη ολική χοληστερόλη

Πρόκειται για σιωπηρό κίνδυνο, χωρίς συμπτώματα, που αυξάνει σταδιακά τη φλεγμονή και τη συσσώρευση πλάκας στα αγγεία (αθηροσκλήρωση).

Παγκόσμια & Ελληνικά Δεδομένα

  • Σύμφωνα με την AHA (2024), 1 στους 2 ενήλικες στις ΗΠΑ παρουσιάζει κάποια μορφή καρδιομεταβολικού κινδύνου.
  • Στην Ευρώπη, οι καρδιαγγειακές παθήσεις ευθύνονται για το 45% των θανάτων, με αυξανόμενες τάσεις στους νέους ενήλικες.
  • Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ και πρόσφατα δεδομένα της ΕΚΕ (Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία), περισσότερο από το 50% του πληθυσμού έχει αυξημένη LDL ή ολική χοληστερόλη, ενώ το 1/3 δεν γνωρίζει την ύπαρξή της.

Επιπλοκές των Δυσλιπιδαιμιών & της Καρδιαγγειακής Νόσου

Η δυσλιπιδαιμία, όταν παραμένει αδιάγνωστη ή ανεπαρκώς ρυθμισμένη, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος. Η αύξηση της LDL («κακής») χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων, σε συνδυασμό με χαμηλά επίπεδα HDL, επιταχύνει την ανάπτυξη αθηρωσκληρωτικών πλακών, οδηγώντας σε στένωση ή απόφραξη των αγγείων.

⚠️ Επιπλοκές που σχετίζονται:
• Στεφανιαία νόσος (στηθάγχη, έμφραγμα του μυοκαρδίου)
• Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
• Περιφερική αγγειακή νόσος
• Ανεύρυσμα αορτής
• Αρτηριοσκλήρυνση νεφρικών αγγείων → Χρόνια Νεφρική Νόσος
• Στυτική δυσλειτουργία (λόγω αγγειακής δυσλειτουργίας)
• Καταστάσεις υπερπηκτικότητας, σε συνδυασμό με άλλα μεταβολικά νοσήματα
Η πρόληψη και έγκαιρη παρέμβαση μέσω διατροφής, φυσικής δραστηριότητας και (όταν χρειάζεται) φαρμακευτικής αγωγής, αποτελεί κλειδί για την αποφυγή αυτών των σοβαρών επιπλοκών

🧠 Αθηροσκλήρωση: Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται

Η αθηροσκλήρωση είναι μια χρόνια, προοδευτική πάθηση των αρτηριών, κατά την οποία σχηματίζονται πλάκες από χοληστερόλη, λιπίδια, φλεγμονώδη κύτταρα και ασβέστιο στο τοίχωμα των αγγείων. Οι πλάκες αυτές στενεύουν ή και αποφράσσουν τα αγγεία, περιορίζοντας την ομαλή ροή αίματος προς ζωτικά όργανα.

🔬 Μηχανισμός:

Η διαδικασία ξεκινάει με ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, η οποία προάγει τη φλεγμονή, την οξείδωση της LDL και τη διείσδυση μακροφάγων. Με την πάροδο του χρόνου, οι αθηρωματικές πλάκες ασβεστοποιούνται και καθίστανται ευάλωτες στη ρήξη — οδηγώντας σε οξύ έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

📌 Τι υποστηρίζουν οι διεθνείς οργανισμοί:

  • Η European Society of Cardiology (ESC) επισημαίνει τη συνδυαστική σημασία διατροφής, σωματικής άσκησης και διακοπής καπνίσματος για την επιβράδυνση της αθηροσκλήρωσης.
  • Το American Heart Association (AHA) προτείνει εξατομικευμένα διατροφικά πλάνα με επίκεντρο τη συνολική μείωση του καρδιαγγειακού ρίσκου.

  • 🥗 Υιοθέτηση διατροφής χαμηλής σε κορεσμένα και trans λιπαρά
    → Περιορίστε επεξεργασμένα τρόφιμα, κόκκινα κρέατα και τηγανητά.
  • 🐟 Κατανάλωση ψαριών & ω-3 λιπαρών οξέων
    → Μειώνουν τη φλεγμονή και σταθεροποιούν τις αθηρωματικές πλάκες.
  • 🌿 Τρόφιμα εμπλουτισμένα με φυτικές στερόλες και στανόλες
    → Φυσικά αναστολείς απορρόφησης χοληστερόλης.
  • 🍎 Αύξηση φυτικών ινών
    → Φρούτα, λαχανικά και προϊόντα ολικής άλεσης συμβάλλουν στη μείωση της LDL.

  • 🍎 Αύξηση φυτικών ινών
    → Φρούτα, λαχανικά και προϊόντα ολικής άλεσης συμβάλλουν στη μείωση της LDL.
  • 🏃‍♀️ Σωματική δραστηριότητα
    → Μειώνει την αρτηριακή πίεση και ενισχύει το αγγειακό ενδοθήλιο.
  • 🚭 Διακοπή καπνίσματος
    → Το κάπνισμα επιταχύνει τη φλεγμονή και οξειδώνει την LDL.
  • ⚖️ Διατήρηση υγιούς βάρους
    → Το αυξημένο σπλαχνικό λίπος επιδεινώνει τη φλεγμονή και το λιπιδαιμικό προφίλ.

Πρακτικοί τρόποι μείωσης του κινδύνου αθηροσκλήρωσης:

Διατροφή & Δυσλιπιδαιμία: Ο ρόλος της παρέμβασης

Η διατροφή αποτελεί θεμέλιο λίθο στη διαχείριση της δυσλιπιδαιμίας, τόσο για τη μείωση της LDL χοληστερόλης όσο και για τη συνολική βελτίωση του καρδιομεταβολικού προφίλ. Σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες από την European Society of Cardiology (ESC) και το American Heart Association (AHA), η συστηματική αλλαγή στο διατροφικό μοτίβο μπορεί να προσφέρει αντίστοιχα ή και καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με φαρμακευτικές παρεμβάσεις, ειδικά σε άτομα με ήπια έως μέτρια δυσλιπιδαιμία.

🔹 Στόχοι διατροφικής προσέγγισης:

Μείωση κορεσμένων και trans λιπαρών

• Περιορίστε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος, βουτύρου, πλήρων γαλακτοκομικών και επεξεργασμένων τροφών.
• Τα trans λιπαρά (υδρογονωμένα έλαια) σχετίζονται άμεσα με αύξηση της LDL και μείωση της HDL.

Αύξηση πολυακόρεστων και μονοακόρεστων λιπαρών οξέων

• Προτιμήστε το ελαιόλαδο, τους ξηρούς καρπούς, τα λιπαρά ψάρια και τα αβοκάντο.
• Τα ω-3 λιπαρά (EPA/DHA) έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και μειώνουν τα τριγλυκερίδια.

Διατροφή υψηλή σε φυτικές ίνες

• 5-10g/ημέρα διαλυτών φυτικών ινών (βρώμη, όσπρια, φρούτα, λαχανικά) συμβάλλουν στη μείωση της LDL.
• Οι φυτικές ίνες παγιδεύουν τη χοληστερόλη και καθυστερούν την απορρόφησή της.

Κατανάλωση φυτοστερολών/στανολών

• Τρόφιμα εμπλουτισμένα με φυτοστερόλες (π.χ. μαργαρίνες φυτικών στερολών) έχουν φανεί να μειώνουν τη LDL κατά ~10%.

Αποφυγή προστιθέμενων σακχάρων και απλών υδατανθράκων

• Η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης σχετίζεται με υπερτριγλυκεριδαιμία και φλεγμονή.

Μείωση βάρους (όπου χρειάζεται)

• Μείωση του σωματικού βάρους κατά 5-10% μπορεί να μειώσει δραστικά την LDL, τα TG και να αυξήσει την HDL.

Κάπνισμα & Καρδιοαγγειακή Υγεία

Το κάπνισμα είναι ανεξάρτητος και καθοριστικός παράγοντας κινδύνου για καρδιοαγγειακή νόσο. Έχει αποδειχθεί ότι:

  • Διπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου
  • Προκαλεί αγγειακή φλεγμονή, οξειδωτικό στρες και αθηροσκλήρωση
  • Μειώνει την HDL και επηρεάζει την αποδόμηση λιποπρωτεϊνών

✅ Η διακοπή καπνίσματος βελτιώνει ριζικά την καρδιαγγειακή πρόγνωση, ακόμα και σε προχωρημένα στάδια νόσου.

Φυσική Δραστηριότητα & Καρδιαγγειακή Υγεία

Η φυσική δραστηριότητα αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους μη φαρμακευτικούς συμμάχους στην πρόληψη και διαχείριση των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Πλήθος μελετών και διεθνών οδηγιών επιβεβαιώνουν τον κρίσιμο ρόλο της στη βελτίωση της λειτουργίας του καρδιαγγειακού συστήματος, στη ρύθμιση παραγόντων κινδύνου, καθώς και στη δευτερογενή πρόληψη σε άτομα που έχουν ήδη νοσήσει

Τι δείχνουν τα δεδομένα:

Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (AHA) και το American College of Sports Medicine (ACSM) συστήνουν τουλάχιστον:

  • λεπτά μέτριας έντασης αερόβια άσκηση την εβδομάδα ή
  • 75 λεπτά έντονης έντασης, ή συνδυασμό των δύο.
  • Συμπληρωματικά: 2 ημέρες/εβδομάδα μυϊκή ενδυνάμωση.

Μελέτες όπως η Framingham Heart Study και η INTERHEART κατέδειξαν πως η καθιστική ζωή σχετίζεται με αυξημένο καρδιομεταβολικό κίνδυνο, ανεξάρτητα από άλλους παράγοντες.

Η φυσική δραστηριότητα σχετίζεται με:
• Μείωση της αρτηριακής πίεσης.
• Βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ (αύξηση HDL, μείωση LDL & TG)
• Ρύθμιση της γλυκόζης αίματος και της ινσουλινοευαισθησίας.
• Διαχείριση σωματικού βάρους και κοιλιακής παχυσαρκίας.
• Ενίσχυση της καρδιοαναπνευστικής ικανότητας, με άμεσο θετικό αντίκτυπο στην πρόγνωση.

🛡️ Στην πρόληψη:

Η συστηματική άσκηση:

  • Μειώνει κατά 20–30% τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου.
  • Δρά προληπτικά απέναντι σε υπέρταση, διαβήτη τύπου 2 και δυσλιπιδαιμίες.
  • Μειώνει τη συστηματική φλεγμονή (CRP, IL-6), ένας παράγοντας που σχετίζεται με την αθηροσκλήρωση.

❤️ Στην αποκατάσταση:

Σε άτομα με ιστορικό εμφράγματος ή καρδιακής νόσου:

  • Η καρδιακή αποκατάσταση μέσω προγραμμάτων άσκησης μειώνει:
  • Την νοσηρότητα
  • Τον κίνδυνο επανεμφάνισης καρδιακού επεισοδίου
  • Τον συνολικό κίνδυνο θνησιμότητας κατά ~26% σύμφωνα με Cochrane reviews

✅ Συμπερασματικά

Η άσκηση δεν είναι πολυτέλεια, αλλά φάρμακο. Εντάσσεται στο θεραπευτικό πλάνο για:

  • Πρωτογενή πρόληψη
  • Δευτερογενή πρόληψη και αποκατάσταση
  • Αντιμετώπιση παραγόντων κινδύνου

Πίνακας: Ανώτατα Όρια Λιπιδαιμικού Προφίλ

(σύμφωνα με AHA & ESC/EAS guidelines)

Παράμετρος

Ιδανικές Τιμές

Οριακά Αυξημένες

Αυξημένες/Επικίνδυνες

LDL-C

< 100 mg/dL

100–129 mg/dL

≥ 130 mg/dL

HDL-C (Άνδρες)

> 40 mg/dL

35–40 mg/dL

< 35 mg/dL

HDL-C (Γυναίκες)

> 50 mg/dL

45–50 mg/dL

< 45 mg/dL

Ολική Χοληστερόλη

< 200 mg/dL

200–239 mg/dL

≥ 240 mg/dL

Τριγλυκερίδια

< 150 mg/dL

150–199 mg/dL

≥ 200 mg/dL

Οι δυσλιπιδαιμίες αποτελούν ένα από τα πιο βασικά και συχνότερα εντοπιζόμενα προβλήματα του μεταβολισμού, με σοβαρές επιπτώσεις στην καρδιοαγγειακή υγεία. Αναφέρονται σε διαταραχές των λιπιδίων του αίματος και ενδέχεται να είναι είτε κληρονομικές είτε αποτέλεσμα του τρόπου ζωής.

Τύπος

Περιγραφή

Υπερχοληστερολαιμία

Αυξημένη LDL ("κακή" χοληστερόλη), αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος

Υπερτριγλυκεριδαιμία

Αυξημένα τριγλυκερίδια – σχετίζονται με μεταβολικό σύνδρομο και παγκρεατίτιδα

Μικτή Δυσλιπιδαιμία

Αυξημένα τόσο LDL όσο και τριγλυκερίδια – συχνά σε παχυσαρκία/ΣΔ τύπου 2

Υποχοληστερολαιμία HDL

Χαμηλή HDL – μειωμένη προστασία κατά της αθηροσκλήρωσης

Πρωτοπαθείς (γενετικές) και δευτεροπαθείς (από διατροφή, φάρμακα, ασθένειες) μορφές είναι εξίσου σημαντικές στη διαφοροδιάγνωση και τη θεραπεία.

SCORE: Εκτίμηση Καρδιομεταβολικού Κινδύνου

Το SCORE (Systematic Coronary Risk Evaluation) είναι ένα εργαλείο υπολογισμού του καρδιαγγειακού κινδύνου εντός 10 ετών. Βασίζεται σε παραμέτρους όπως:

  • Ηλικία
  • Φύλο
  • Κάπνισμα
  • Αρτηριακή Πίεση
  • Ολική Χοληστερόλη
  • HDL

🔴 Ένα αυξημένο SCORE υποδεικνύει υψηλότερο ρίσκο εμφάνισης εμφράγματος ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και αποτελεί εργαλείο πρόληψης στις σύγχρονες ιατρικές και διατροφικές κατευθύνσεις.

Επικοινώνησε Μαζί Μας
Κλείσε Συνεδρία

Στόχοι της Υπηρεσίας

Ο στόχος αυτής της υπηρεσίας είναι πολύπλευρος και εξατομικευμένος, εστιάζοντας στην πρόληψη, τη διαχείριση και την εκπαίδευση γύρω από την καρδιοαγγειακή υγεία μέσω της διατροφής:

Υιοθέτηση καρδιοπροστατευτικής διατροφής

με σκοπό τη μείωση των παραγόντων κινδύνου όπως υπερχοληστερολαιμία, υπέρταση, φλεγμονή και οξειδωτικό στρες.

Αντιμετώπιση δυσλιπιδαιμιών και υπέρτασης

μέσω στοχευμένων διατροφικών παρεμβάσεων, με παράλληλη υποστήριξη του φαρμακευτικού σχήματος.

Εκπαίδευση στην καρδιομεταβολική πρόληψη

με έμφαση στη σημασία των λιπιδίων, του δείκτη φλεγμονής, της φυσικής δραστηριότητας και της διακοπής του καπνίσματος.

Μακροχρόνια υποστήριξη και τροποποίηση συνηθειών

με στόχο την αποκατάσταση μετά από καρδιαγγειακά συμβάντα και τη διατήρηση των αποτελεσμάτων.

Ενίσχυση της ποιότητας ζωής

μειώνοντας τον κίνδυνο επιπλοκών όπως στεφανιαία νόσος, έμφραγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο.

Τι περιλαμβάνει η υπηρεσία

Αναλυτικό διατροφικό ιστορικό

& λήψη ιατρικών δεδομένων και λιπιδαιμικού προφίλ (LDL, HDL, τριγλυκερίδια, CRP, ApoB, Lp(a) κ.ά.)

Ανάλυση σύστασης σώματος

και αξιολόγηση δεικτών κινδύνου

Εξατομικευμένο πλάνο διατροφής

βασισμένο σε μοντέλα όπως Mediterranean, DASH και Portfolio Diet

Διατροφική εκπαίδευση

πάνω σε θέματα λιπιδίων, φαρμακευτικής αγωγής και διατροφικών αλληλεπιδράσεων

Τακτικές επαναξιολογήσεις

για παρακολούθηση προόδου και προσαρμογές

Ψηφιακή υποστήριξη

reminders και εξατομικευμένα αρχεία με οδηγίες

Υποστήριξη για μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου

με βάση διεθνή εργαλεία (SCORE2, ASCVD, Framingham Risk Score)